Hỏi: Hiện nay, tôi thấy có nhiều bài báo về nạn buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng. Vậy hành vi sản xuất hàng giả sẽ bị xử phạt như thế nào?
Đáp:
1. Khái niệm “hàng giả” theo khoản 7 Điều 3 Nghị định 98/2020/NĐ-CP
“Hàng giả” được hiểu là:
-
Hàng hóa có giá trị sử dụng, công dụng không đúng với bản chất tự nhiên, tên gọi của hàng hóa; hoặc hàng hóa không có giá trị sử dụng, công dụng; hoặc giá trị sử dụng, công dụng không đúng so với thông tin đã công bố hoặc đăng ký.
-
Hàng hóa có chất lượng thấp: Có ít nhất một trong các chỉ tiêu chất lượng, đặc tính kỹ thuật cơ bản hoặc định lượng chất chính tạo nên giá trị sử dụng, công dụng của hàng hóa chỉ đạt từ 70% trở xuống so với mức tối thiểu theo quy chuẩn kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, công bố, hoặc ghi trên nhãn, bao bì.
-
Thuốc giả và dược liệu giả theo quy định tại khoản 33 và khoản 34 Điều 2 Luật Dược năm 2016.
-
Thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật giả, cụ thể là:
-
Không có hoạt chất;
-
Không đủ loại hoạt chất như đã đăng ký;
-
Có hoạt chất khác với ghi nhận trên nhãn, bao bì;
-
Ít nhất một hàm lượng hoạt chất đạt từ 70% trở xuống so với mức quy định.
-
-
Hàng hóa giả mạo thông tin trên nhãn: Ghi chỉ dẫn giả mạo tên, địa chỉ nhà sản xuất, nhà nhập khẩu; giả mạo mã số lưu hành, mã số công bố, mã số mã vạch; giả mạo bao bì hoặc nguồn gốc xuất xứ hàng hóa.
-
Tem, nhãn, bao bì hàng hóa giả.
2. Xử lý hành chính đối với hành vi sản xuất, buôn bán hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ
Đối với hành vi sản xuất, buôn bán các loại hàng hóa không rõ nguồn gốc, không có hóa đơn, chứng từ, hàng hết hạn sử dụng, hàng nhái, hàng kém chất lượng nhưng chưa đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự, cá nhân và tổ chức vi phạm sẽ bị xử lý hành chính theo Nghị định số 98/2020/NĐ-CP ngày 26/8/2020 của Chính phủ, quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Theo đó, căn cứ tại Điều 11 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP và khoản 7 Điều 3 Nghị định số 17/2022/NĐ-CP, quy định về hành vi buôn bán hàng giả mạo nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa. cụ thể:
– Đối với hành vi buôn bán hàng giả mạo nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa quy định tại điểm đ khoản 7 Điều 3 Nghị định này, mức phạt tiền như sau:
+ Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá dưới 3.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp dưới 5.000.000 đồng;
+ Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 3.000.000 đồng đến dưới 5.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 5.000.000 đồng đến dưới 10.000.000 đồng;
+ Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 5.000.000 đồng đến dưới 10.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 10.000.000 đồng đến dưới 20.000.000 đồng;
+ Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 10.000.000 đồng đến dưới 20.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 20.000.000 đồng đến dưới 30.000.000 đồng;
+ Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 20.000.000 đồng đến dưới 30.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 30.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng;
+ Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 30.000.000 đồng trở lên hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 50.000.000 đồng trở lên mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
– Phạt tiền gấp hai lần các mức tiền phạt quy định tại khoản 1 Điều này đối với hành vi nhập khẩu hàng giả hoặc hàng giả thuộc một trong các trường hợp sau đây:
+ Là thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất bảo quản thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, thuốc, nguyên liệu làm thuốc mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
+ Là thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trông thủy sản, sản phẩm xử lý chất thải chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, giống vật nuôi;
+ Là mỹ phẩm, trang thiết bị y tế, chất tẩy rửa, hoá chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y tế, xi măng, sắt thép xây dựng, mũ bảo hiểm.
– Hình thức xử phạt bổ sung:
+Tịch thu tang vật vi phạm đối với hành vi vi phạm quy định tại Điều này, trừ trường hợp áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại điểm a hoặc điểm b khoản 4 Điều này;
+Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề từ 01 tháng đến 03 tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm e khoản 1 Điều này.
– Biện pháp khắc phục hậu quả:
+ Buộc loại bỏ yếu tố vi phạm trên nhãn, bao bì hàng giả hoặc buộc tiêu hủy hàng giả đối với hành vi vi phạm quy định tại Điều này, trừ trường hợp áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại điểm b khoản này;
+ Buộc đưa ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc tái xuất hàng giả đối với hành vi nhập khẩu hàng giả quy định tại Điều này;
+ Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại Điều này.
* Lưu ý: Mức phạt tiền quy định này là mức phạt tiền áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính do cá nhân thực hiện. Trường hợp hành vi vi phạm hành chính do tổ chức thực hiện thì phạt tiền gấp hai lần mức phạt tiền quy định đối với cá nhân.
3. Xử lý hình sự đối với tội sản xuất, buôn bán hàng giả
Khi hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả đủ yếu tố cấu thành tội phạm, người vi phạm sẽ bị xử lý hình sự theo các quy định tại Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Các tội danh cụ thể gồm:
(1) Tội sản xuất, buôn bán hàng giả (Điều 192)
- Khung hình phạt cơ bản: Phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 1 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm đối với các trường hợp thông thường.
- Khung tăng nặng: Phạt tù từ 5 năm đến 10 năm nếu có tình tiết như tổ chức, chuyên nghiệp, lợi dụng chức vụ quyền hạn, tái phạm, hàng giả trị giá lớn hoặc gây hậu quả nghiêm trọng.
- Khung hình phạt cao nhất: Phạt tù từ 7 năm đến 15 năm khi giá trị hàng giả hoặc thiệt hại rất lớn, làm chết người, gây thiệt hại nghiêm trọng về sức khỏe hoặc tài sản.
- Ngoài ra, người phạm tội có thể bị phạt tiền bổ sung, cấm hành nghề, cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc tịch thu tài sản.
(2) Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm (Điều 193)
- Khung cơ bản: Phạt tù từ 2 năm đến 5 năm.
- Khung tăng nặng: Phạt tù từ 5 năm đến 10 năm nếu có các tình tiết tăng nặng như có tổ chức, chuyên nghiệp, gây tổn hại sức khỏe, thiệt hại tài sản lớn.
- Khung cao nhất: Phạt tù từ 15 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân nếu gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng hoặc làm chết nhiều người.
- Ngoài ra, bị phạt tiền bổ sung từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng và có thể bị cấm hành nghề, tịch thu tài sản.
(3) Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194)
- Khung cơ bản: Phạt tù từ 2 năm đến 7 năm.
- Khung tăng nặng: Phạt tù từ 5 năm đến 12 năm với các hành vi như có tổ chức, chuyên nghiệp, tái phạm, gây tổn hại sức khỏe hoặc tài sản lớn.
- Khung rất nặng: Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm nếu gây hậu quả rất nghiêm trọng.
- Khung cao nhất: Phạt 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình nếu làm chết 2 người trở lên, gây thiệt hại tài sản cực lớn hoặc thu lợi bất chính từ 2 tỷ đồng trở lên.
(4) Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi (Điều 195)
- Khung cơ bản: Phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 1 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.
- Khung tăng nặng: Phạt tù từ 5 năm đến 10 năm hoặc cao hơn tùy theo mức độ nghiêm trọng của hậu quả gây ra, giá trị hàng giả, hành vi có tổ chức, lợi dụng chức vụ quyền hạn.
4. Trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại
Pháp nhân thương mại phạm các tội nêu trên cũng phải chịu trách nhiệm hình sự với các hình thức xử phạt như:
- Phạt tiền (từ 1 tỷ đồng đến 20 tỷ đồng tùy tội danh và mức độ vi phạm).
- Đình chỉ hoạt động có thời hạn hoặc vĩnh viễn.
-
Cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong lĩnh vực nhất định, cấm huy động vốn.
Bài viết lên quan