Ngày 11/12/2025 – Với 428/437 đại biểu tán thành (chiếm 90,49%), Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết 254/2025/QH15 quy định một số cơ chế, chính sách đặc biệt nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai 2024. Nghị quyết tập trung vào lĩnh vực thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026.
Nghị quyết này được đánh giá là bước đột phá kịp thời, giúp giải quyết các “điểm nghẽn” lớn trong triển khai Luật Đất đai, thúc đẩy tiến độ các dự án đầu tư, đồng thời bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân có đất bị thu hồi.
13 cơ chế chính tháo gỡ khó khăn
Tại Điều 3 của Nghị quyết, Quốc hội quy định chi tiết 13 cơ chế cụ thể như sau:
- Bổ sung trường hợp thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh: Bao gồm xây dựng cơ sở cai nghiện ma túy do lực lượng vũ trang nhân dân quản lý.
- Mở rộng trường hợp thu hồi đất vì lợi ích quốc gia, công cộng: Bao gồm dự án trong khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế; thu hồi phần đất còn lại (nếu đã thỏa thuận được trên 75% diện tích và số hộ dân) để giao cho chủ đầu tư; tạo quỹ đất thanh toán hợp đồng BT hoặc cho thuê tiếp tục sản xuất kinh doanh.
- Linh hoạt điều kiện thu hồi đất: Cho phép thu hồi trước khi phê duyệt phương án bồi thường (với một số dự án quan trọng quốc gia, khẩn cấp hoặc được trên 75% người dân đồng ý) và trước khi hoàn thành bố trí tái định cư (dự án khẩn cấp, tái định cư tại chỗ hoặc theo tuyến). Chính phủ sẽ quy định chi tiết.
- Hỗ trợ tạm cư: UBND cấp tỉnh quy định thời gian, kinh phí và biện pháp bố trí tạm cư khi thu hồi đất trước tái định cư.
- Thu hồi đất theo tiến độ dự án: Cơ quan có thẩm quyền quyết định thu hồi theo tiến độ đầu tư hoặc tiến độ bồi thường.
- Xác định giá đất bồi thường: Áp dụng bảng giá đất và hệ số điều chỉnh theo Nghị quyết; trường hợp bồi thường đất ở tại chỗ mà chưa có giá trong bảng, dùng giá vị trí tương tự và bổ sung vào bảng giá sau.
- Bồi thường phần đất còn lại khi thu hồi: Áp dụng mức như thu hồi thông thường; nếu mức bồi thường thấp hơn trung bình giá đã thỏa thuận, người dân được bù thêm chênh lệch. Chủ đầu tư ứng trước kinh phí, tính vào chi phí dự án.
- Khấu trừ kinh phí ứng trước: Chủ đầu tư được khấu trừ toàn bộ tiền bồi thường ứng trước vào tiền sử dụng đất, thuê đất của dự án.
- Rút gọn thủ tục: Thông báo thu hồi đất trước 60-120 ngày; niêm yết phương án bồi thường 10 ngày; đối thoại ý kiến không đồng ý trong 30 ngày; quy định bố trí tái định cư ngoài xã.
- Các trường hợp không bồi thường về đất: Bao gồm quy định tại Luật Đất đai hiện hành và do Chính phủ bổ sung.
- Bồi thường tài sản: Nhà ở, công trình bị phá dỡ toàn bộ hoặc phần còn lại không đạt chuẩn được bồi thường giá trị xây dựng mới tương đương; rừng theo pháp luật lâm nghiệp; UBND tỉnh ban hành đơn giá cây trồng, vật nuôi phù hợp thực tế.
- Hỗ trợ thêm: UBND cấp tỉnh quy định biện pháp hỗ trợ khác để ổn định đời sống, sản xuất; cấp xã quyết định cụ thể cho từng dự án.
- Quy định chuyển tiếp: Tiếp tục thực hiện phương án đã phê duyệt trước 1/1/2026; áp dụng Nghị quyết cho các trường hợp chưa phê duyệt; thông báo thu hồi trước 1/8/2024 hết hiệu lực nếu chưa quyết định; dự án thỏa thuận trước 2026 được áp dụng Nghị quyết nếu đủ điều kiện.
Nghị quyết này không chỉ giúp đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm, giảm tình trạng “dự án treo” mà còn tăng cường bảo vệ quyền lợi người dân thông qua cơ chế bồi thường công bằng, minh bạch hơn. Các chuyên gia nhận định, đây là giải pháp kịp thời trước khi sửa đổi toàn diện Luật Đất đai trong tương lai.
File đính kèm:
Nghị quyết 254/2025/QH15 tháo gỡ khó khăn vướng mắc khi thi hành Luật Đất đai.pdf
