Ngày 14/4/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam đã thông qua Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã trên toàn quốc trong năm 2025. Nghị quyết này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quá trình cải cách tổ chức bộ máy chính quyền địa phương, nhằm tối ưu hóa hiệu quả quản lý nhà nước và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.
Phạm vi và mục tiêu của Nghị Quyết
Nghị quyết tập trung vào việc sắp xếp lại các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (gọi chung là đơn vị hành chính cấp tỉnh) và các xã, phường, thị trấn (đơn vị hành chính cấp xã). Điểm nhấn quan trọng là việc giảm từ 60% đến 70% số lượng đơn vị hành chính cấp xã so với hiện tại, thông qua các biện pháp như thành lập, giải thể, sáp nhập hoặc điều chỉnh địa giới. Mục tiêu là đảm bảo các đơn vị hành chính mới đạt tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số, đồng thời đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, quốc phòng và an ninh.
Đối với cấp tỉnh, việc sắp xếp tập trung vào việc hợp nhất và thành lập các đơn vị hành chính mới, đặc biệt là các thành phố trực thuộc trung ương, dựa trên cơ sở đánh giá tổng thể về tiềm năng kinh tế, xã hội và chiến lược phát triển dài hạn.
Nguyên tắc và tiêu chuẩn thực hiện
Nghị quyết nhấn mạnh các nguyên tắc cơ bản trong quá trình sắp xếp, bao gồm đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng, tuân thủ Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, và các nghị quyết liên quan. Các đơn vị hành chính không đáp ứng tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên hoặc quy mô dân số theo Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 và các văn bản sửa đổi bổ sung gần đây sẽ được ưu tiên sắp xếp lại.
Đặc biệt, tiêu chuẩn cho các đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp được điều chỉnh linh hoạt theo đặc điểm địa lý và dân cư. Chẳng hạn, các xã miền núi, vùng cao phải có diện tích tự nhiên từ 200% trở lên và quy mô dân số từ 100% trở lên so với tiêu chuẩn quy định. Đối với các khu vực hải đảo, việc sắp xếp phải đảm bảo yêu cầu quốc phòng và an ninh.
Quy trình và thủ tục thực hiện
Quá trình thực hiện được chia thành hai cấp độ: cấp tỉnh và cấp xã, với các bước cụ thể. Đối với cấp tỉnh, Chính phủ sẽ phân công Ủy ban Nhân dân các địa phương xây dựng đề án, lấy ý kiến nhân dân, và trình Quốc hội phê duyệt trước ngày 30 tháng 6 năm 2025 để có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2025. Tương tự, đề án sắp xếp cấp xã do Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh chủ trì, với thời hạn trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng vào ngày 30 tháng 5 năm 2025, đảm bảo hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2025.
Hồ sơ đề án bao gồm tờ trình, bản đồ địa giới, báo cáo ý kiến nhân dân, và các tài liệu liên quan, được thẩm định kỹ lưỡng bởi Bộ Nội vụ trước khi trình lên cấp có thẩm quyền.
Kiện toàn tổ chức bộ Máy
Sau khi sắp xếp, việc kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền địa phương sẽ được thực hiện đồng bộ với tổ chức Đảng và các tổ chức chính trị – xã hội cùng cấp. Hội đồng Nhân dân và Ủy ban Nhân dân các đơn vị hành chính mới sẽ được xác định khóa dựa trên tên gọi và loại hình đơn vị. Các cơ quan chuyên môn và đơn vị sự nghiệp công lập cũng sẽ được sắp xếp lại để phù hợp với mô hình mới, đảm bảo hiệu quả hoạt động.
Hỗ trợ và chính sách đặc thù
Chính phủ cam kết ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù để hỗ trợ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong quá trình chuyển đổi. Điều này bao gồm hỗ trợ điều kiện làm việc, đi lại, và giải quyết chế độ cho những người bị ảnh hưởng bởi sắp xếp. Các địa phương cũng được khuyến khích tận dụng ngân sách để cải tạo cơ sở vật chất và trụ sở làm việc sau khi sáp nhập.
Hiệu lực và trách nhiệm thực thi
Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 15 tháng 4 năm 2025, thay thế một số quy định trước đây như Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15. Chính phủ, các bộ ngành, và địa phương được giao nhiệm vụ cụ thể trong việc triển khai, giám sát, và giải quyết các vấn đề phát sinh. Đặc biệt, công tác tuyên truyền và vận động nhân dân được xem là yếu tố then chốt để đảm bảo sự đồng thuận trong quá trình thực hiện.
Nghị quyết 76/2025/UBTVQH15 thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý, và tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững trong tương lai. Với lộ trình rõ ràng và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, đợt sắp xếp này hứa hẹn sẽ mang lại những thay đổi tích cực cho hệ thống hành chính quốc gia vào năm 2025.
Xem chi tiết:
Bài viết lên quan